Diyabet Hastalığında Beslenme

Diyabet Hastalığı Nedir?

Diyabet ya da halk arasında yaygın ismiyle ‘Şeker Hastalığı’; pankreasın vücut için yeterli miktarda insülin üretememesi ya da ürettiği insülinin vücut tarafından etkili bir şekilde kullanılamaması sonucunda ortaya çıkan ve kanda yüksek glikoz ile karakterize bir hastalıktır.

Diyabet Hastalığı Ülkemizde ve Dünyada Yaygın Görülen Bir Hastalıktır.

Sağlık Bakanlığından alınan verilere göre Türkiye’de 6.5 milyon kişinin diyabetle veya diyabetin komplikasyonlarıyla uğraştığı bilinmektedir. Ayrıca dünyada 265 milyon kişinin diyabetik olduğu tahmin edilmektedir. Bu sayıların günümüz için değerleri böyle olsa da diyabet prevalansının da artması beklenmektedir.

Diyabet Hastalığı Çeşitleri Nelerdir?

Diyabet Hastalığının pek çok çeşidi olsa da en çok görüleni Tip1 ve Tip2 diyabettir. Tip 2 diyabet ülkemizde en sık görülen diyabet tipidir. Diyabet hastalarının %90’ını tip 2 diyabet oluşturmaktadır.

İnsülin Direnci

Tip 2 diyabette pankreas insülin üretir fakat vücut ağırlığındaki fazlalık,vücut hücrelerinin ve dokuların insülini kullanmasını önler.Bu durum insülin direnci olarak adlandırılır.

Diyabet Hastalığı Neden Gelişir?

Tip 1 diyabet yüksek oranda genetik olarak gelişmektedir. Tip 2 diyabet ise aşırı kilo ve obezite, sedanter ya da bir diğer tabiriyle hareketsiz yaşam tarzı, yaşlılık, stres vb. durumlardan kaynaklanmaktadır. Yine kanda kolesterol değerleri bozulmuş kimselerde ve hipertansiyonu olanlar da tip 2 diyabet gelişmektedir.

Tip 2 Diyabet Belirtileri:

Genelde zaman içinde yavaş yavaş ortaya çıkmaktadır.

Çok su içme,
Sık idrara çıkma ve gece idrara çıkma,
Doymama hissi
Ağız kuruluğu,
Halsizlik ve çabuk yorulma,
Bulanık görme,
Cilt yaralarının geç iyileşmesi,
Kuru ve kaşıntılı bir cilt,
Enfeksiyonun sık gelişimi,
Ellerde ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma görülür.

Diyabet nasıl tedavi edilir?

Tip 2 diyabette hastaya uygulanacak tedavi,hastalığın durumuna ve seyrine göre değişiklik göstermektedir. Tedavi genellikle şöyledir; diyabete bağlı olarak hastanın boy, kilo,yaş,kan değerleri ve yaşam tarzına göre kişiye özel diyet ve egzersiz programı ve insülin-ilaç tedavisi olarak gerçekleşir. Medikal tedavilerin hasta için yeterli gelmediği durumlarda ise cerrahi tedavi uygulanmaktadır.

Diyabette Beslenme Önerileri

Glisemik İndeksi Yüksek Besinlerden Kaçınmak:

Kanda glikoz miktarını hızlı bir şekilde arttıran besinlere glisemik indeksi yüksek besinler denilmektedir.

Glisemik indeksi yüksek yiyeceklerin vücutta gözlenen etkileri:

Glisemik indeksi yüksek besinler kan şekerini hızlı yükseltirler.
Glisemik indeksin ve kan şekerinin yüksek olması ile birlikte de insülin değeri artmaktadır.
Vücutta kısa süre içerisinde sindirildikleri için de bireylerin normalden daha kısa zamanda acıkmalarına neden olmaktadır.
Glisemik indeksi yüksek besinler kan şekerinin yükselmesine neden oldukları için diyabet hastalarının düzenli kullanımı için uygun değillerdir.

Glisemik indeksi yüksek besinler örnek verecek olursak ; beyaz ekmek, beyaz pirinç, kurabiye, kahvaltı gevrekleri, makarna, karpuz, kavun, mısır,işlenmiş şekerli tatlılar, patates gibi besinlerdir.

Düşük Glisemik İndeksli besinler tüketildiğinde ise;

Kandaki glikoz seviyesi ve dolayısı ile kan şekeri dengede tutmaktadır.
Tok kalınan sürenin uzun olmasına yaramaktadır.
Vücutta yağın depolanmasını engelleyen besinler oldukları için bireylerin kilo kontrollerini sağlamalarını kolaylaştırmaktadır.
Diyabet hastalarının rahatsızlıklarını olumlu yönde etkilemektedirler. Düşük glisemik indeksli besinlerin tüketilmesiyle uzun vadede kalp rahatsızlıklarının ve şeker hastalıklarının riskini azaltabilmek mümkün olmaktadır.

Düşük Glisemik İndeksli Besinler: Yulaf, Arpa, Tereyağı, Zeytinyağı, Brokoli, Süt, Yumurta, Deniz ürünleri, Balık, Fındık, Ceviz, Baharat, Hindistan cevizi, Sebze çorbası, Çok sayıda meyve,Nohut, Fasulye, Mercimek, Bulgur, Bezelye, Soya fasulyesi gibi besinlerdir.

Öğün Sayısını Arttırmak:

Özellikle insülin kullanan tip 1 ve tip 2 diyabetli hastalar sabah kahvaltısı, öğle yemeği ve akşam yemeği olarak üç ana öğüne ek olarak bu öğünler arasında ve gece yatmadan önce üç ara öğün olmak üzere toplam altı öğün beslenmesi gerekmektedir.

Ara Öğün Tercihlerinde sadece karbonhidrat içeren besinler tüketmek o andaki kan şekeri düzeyine bağlı olarak öğlen yemeğine doğru hipoglisemi riski oluşturabilmektedir. Bu nedenle tüketilen besinlerin yanına ek olarak düşük yağlı süt, yoğurt, ayran veya peynir gibi protein içeren bir yiyecek ilave etmek faydalı olabilir.

Posa ve Lif Kaynaklarının Tüketimini Arttırmak:

Beyaz ekmek yerine kepekli ekmek
Çavdar, yulaf, pirinç yerine bulgur
Meyve suyu yerine meyve tüketimi
Kabuğu ile yenilebilen meyvelerin kabuklarının soyulmadan yenilmesi
Öğünlerde sebze ve salata yemeyi ihmal edilmemesi
Kurubaklagillerin sıkça tüketilmesi

Posa ve lif yararlanımının artmasını sağlamaktadır.

Şeker Yerine Tatlandırıcı Kullanımı:

Diyabet hastaları için bilinen en temel bilgilerden biri de şekerden uzak durmalıdır. Ancak şeker tüketimini kısıtlamakta güçlük çeken bir bireyseniz şeker yerine tatlandırıcılar tercih edebilirsiniz. Tatlandırıcıların fazla tüketimi diyare gibi sorunlara neden olabileceği için her gıda da olduğu gibi tatlandırıcı tüketimi miktarına da dikkat edilmelidir.

Fiziksel Aktivite Düzeyini Dengede Tutmak:

Diyabetli kişiler için hareketli yaşam önem taşımaktadır. Ancak besin miktarı yetersiz kaldığında ve hareket ile fazla enerji kaybı gerçekleştiğinde bu durum hipoglisemiye yol açabilecektir. Bu nedenle bu kişiler egzersiz yaptıklarında bu yaptıkları egzersiz çeşidine ve miktarına bağlı olarak beslenmelerini de ayarlamaları gerekmektedir. Bunun için diyabetli hastaların uzman görüşünden yararlanmasında fayda vardır.

Diyabetli ya da İnsülin Direnci Yüksek olan bir bireyseniz kilo kaybetmekte güçlük çekebilirsiniz. Bu nedenle diyabet ve insülin direncine uygun bir beslenme programı ile bu sürecin kolaylaşmasını sağlayabilirsiniz. Kilo vermek ayrıca kan şekeri kontrolünün sağlanmasına, insülin direncinin çözümlenmesine yardım eder. Diyetisyen kontrolünde hem kilo problemlerinizden hem de diyabet rahatsızlığından kurtulmak isterseniz kliniğimizin hizmetler kısmını inceleyebilirsiniz.