KANSERDE BESLENME TEDAVİSİ

Kanser Nedir?

Kanser,hücrelerin kontrolsüz çoğalması ile vücudumuzun çeşitli bölgelerinde oluşan bir hastalıktır.

Kanser Neden Olur?

Kanserin nedenleri tam olarak bilinmemektedir ancak genetik yatkınlık ve çevresel faktörler olmak üzere 2 risk faktörü vardır.

Çevresel faktörler; sigara ve kullanımı, radyasyona ve yüksek dozda röntgen ışınına maruz kalma, kanserojen bazı kimyasallara maruz kalma, bazı virüsler, kötü beslenme alışkanlıkları, hava kirliliği gibi faktörlerdir.

Kanser; yaş, cinsiyet ve ırk gibi Biyolojik Risk Faktörlerine bağlı olarak oluşabilir.

Cinsiyet: Bazı kanser türleri cinsiyetle ilişkilidir. Örneğin prostat kanseri sadece erkeklerde görülür.Bunun sebebi prostat bezi sadece erkeklerde bulunur. Meme kanseri hem kadın hem de erkeklerde görülebilir, ancak kadınların meme kanserine yakalanma riski daha yüksektir.

Yaş: Pek çok kanser türü yaşlılarda ortaya çıkar. 50 yaşın üstündeki kişilerde kanser görülme riski daha yüksektir.

Irk: Bazı ırklarda belli tip kanserler saha sık görülmektedir. Örneğin prostat kanderi Amerikalı zencilerde daha sık görülür.

Cilt: Sarışınlarda cilt kanseri daha sık görülmektedir.

Kanser Belirtileri Nelerdir?

Ateş
Halsizlik
Ağrı
Memede veya vücutta hissedilen kitleler
Cilt değişiklikleri: Bazı kanserlerde sarılık, ciltte koyulaşma veya ciltte kızarıklık görülebilir.
Kanama: Olağan dışı kanama birçok kanserde ortaya çıkabilir. Balgamda kan görülmesi akciğer, dışkıda kan görülmesi kalın bağırsak, idrarda kan görülmesi idrar torbası (mesane), zamansız vajinal kanama ise rahim veya rahim ağzı (serviks) kanserinin belirtisi olabilir.
Dışkılama veya idrar yapma alışkanlığında değişiklik: Uzun süreli kabızlık, ishal veya dışkı boyutunda değişiklik kalın bağırsak kanserinin ilk belirtisi olabilir. İdrar yaparken sancı, idrarda kan görülmesi veya idrar yapma sıklığının değişmesi prostat veya idrar torbası (mesane) kanserinin ilk belirtileri olabilir.
Öksürük ve horlama: İnatçı ve geçmeyen öksürük akciğer kanserinin horlama ise gırtlak (larinks) kanserinin ilk belirtileri olabilir.
Ben ve siğillerdeki değişiklikler: Vücudumuzda yıllardır mevcut olan bir ben veya siğilde şekil, boyut veya renkte yeni ortaya çıkan bir değişiklik durumunda hemen bir doktora müracaat edilmelidir.Cilt tümörlerinden bilinen Zira melanom erken teşhis ile tedavi şansı artmaktadır.

Kanser Çeşitleri Nelerdir?

100'den fazla çeşidi vardır. Tedavi edilmez ise ciddi rahatsızlıklar yanında ölüme dahi sebebiyet verebilir.

Ağız kanserleri,
Kalın bağırsak kanseri,
Karaciğer kanseri,
Mesane kanseri,
Rahim kanseri,
Kemik tümörleri,
Mide kanseri,
Rahim ağzı (serviks) kanseri,
Beyin tümörleri,
Kolon ve rektum kanseri,
Pankreas kanseri,
Tiroid kanseri,
Deri kanserleri (melanom),
Lenf kanseri(lenfoma),
Yumurtalık kanseri,
Gırtlak kanseri,
Meme kanseri,
Prostat kanseri gibi çeşitleri vardır.

Kanser Nasıl Tedavi Edilir?

Kanserin tedavisinde yaygın olarak kullanılan yöntemler cerrahi, radyoterapi ve kemoterapidir. Daha az sıklıkla kullanınılan tedaviler ise hormon tedavileri, biyolojik tedavi yöntemleri ve hedefe yönelik tedavilerdir. Bu tedavi yöntemleri tek başına veya birlikte uygulanmaktadır.

Kemoterapi; Kanserin ilaçla tedavi edilmesi demektir. Kemoterapide kullanılan ilaçlar kanser hücrelerinin büyümesini ve çoğalmasını önleyerek onları hasara uğratır. Klasik kemoterapiler tek başına kullanıldıkları gibi bazı ilaç kombinasyonları ile uygulandığında daha fazla etki gösterebilmektedir.

Radyoterapi; Radyasyon, dalgalar ya da parçacıklar tarafından taşınan özel bir enerji türüdür. Yüksek dozdaki radyasyon enerjisinin tedavi amacı ile kullanılmasına "radyoterapi" ya da "ışın tedavisi" adı verilmektedir.

Kanser Tedavisine Bağlı Semptomlar ve Beslenme Önerileri

Bulantı ve Kusma: Mide bulantısı ve kusma kanser tedavilerine bağlı yaygın görülen bir yan etkidir. Hastaların beslenmelerinde kokusuz,az yağlı oda sıcaklığındaki besinlerin az ve sık aralıklarla tüketilmesi, sıvıların ise öğün aralarında azar azar içilmesi faydalı olabilir. Bulantı-kusma durumunda, çok yağlı,acı, baharatlı besinlerin tüketilmemesi gerekir.Bunların yerine tuzlu, kuru (kraker, leblebi vb.), az yağlı ve sindirimi kolay besinlerin (yoğurtlu çorba, makarna vb.) tercih edilmesi uygun olur.
Mukozit: Mukozitler kemoterapi ve radyoterapinin sık sık karşılaşılan bir komplikasyonudur. Oral mukozit, özofajit ve yutma güçlüğü durumunda yumuşak kıvamlı veya püre şeklinde yüksek protein içeren besinler tüketilmelidir.Bu besinler oda ısısında olmalı; çok sıcak, acı, baharatlı, asitli, kuru veya çok tuzlu besinlerin tüketiminden kaçınılmalıdır. Bol su ve sıvı besin tüketilmelidir. Besin değeri yüksek Süt, yoğurt, sütlü tatlı, sebze-meyve püreleri,çorba, makarna gibi yumuşak besinler tüketilmelidir.
Diyare: Kanser hastalarında diyare sıklıkla karşılaşılan problemler arasındadır. Diyare durumunda sıvı ve elektrolit kaybı fazla olduğu için bol sıvının yanında az ve sık aralıklarla besin tüketilmelidir. Özellikle Potasyum, sodyum ve pektin içeriği yüksek (muz, elma, şeftali) besinler ve yoğurt, ayran, çorba, haşlanmış patates vb. besinler tüketilmelidir. Çok yağlı, acı, baharatlı ve yüksek posa içeren besinler tüketilmemelidir.
Nötropeni: Nötropeni ilişkili enfeksiyonları önlemek için hijyen uygulamaları ve nötropenik diyet uygulanmaktadır.

Kanserde Beslenme Önerileri

Besin tüketimi yeterli olmayan kanser hastalarında, bireye özgü beslenme danışmanlığı hastanın besin alımını, yaşam kalitesini artırabilir ve tedavi komplikasyonlarını azaltabilir.

Kanserli hastaların istisnai bir durum olmadıkça enerji ve diğer gereksinimlerinin arttığı bilinmektedir. Bu nedenle uygun kalori ve protein değerlerinde nötropenik diyet planlanması gerekebilmektedir.

Glutamin immün sistemi destekleyici ve intestinal mukoza hücrelerini koruyucu özellik göstermektedir. Bu nedenle kanser hastalarında glutamin takviyesi önerilmektedir.

Glutamin içeren besinler yumurta, et, süt, yoğurt, balık, ıspanak, maydanoz, kemik suyu, baklagiller, fındık, kırmızı lahana… Olarak sıralanabilir.

Omega 3 yağ asitleri ile ilgili yapılan bazı çalışmalarda, kanser kaşeksisini geri döndürebileceği, yağsız vücut kütlesi ve kas dokusunu koruyup/geliştirebileceği ve vücut ağırlığı korunumuna yardımcı olabileceği bildirilmiştir. Bu sayede beslenme durumunu geliştirebileceği, yaşam kalitesini artırabileceği, kemoterapi ve radyoterapi ile ilişkili toksiteyi ve post operatif morbiditeyi azaltabileceği ve nötrofil fonksiyonunu artırabileceği ile ilişkili sonuçlara ulaşılmıştır.